Een troostrijke avond tussen de Russische schuifdeuren over verdrukking, ontsnapping, repressie, armoede maar ook over liefde en poëzie met de macht der wanhoop.
De twee verhalen die tijdens deze voorstelling worden verteld gaan allebei over mensen die worden bekneld en op de vlucht zijn – en voor wie de taal en de verbeelding hun laatste schild zijn om zich tegen de vernietigende kracht van de werkelijkheid te beschermen.
In Tsvetajeva 1941 is de Russische dichter Marina Tsvetajeva aan het woord, wier leven wordt bepaald door hoe in de jaren na 1917 het élan van de Russische Revolutie al snel wordt overschaduwd door een repressieve dictatuur. Zwervend door West-Europa en uiteindelijk terugkerend naar de Sovjet-Unie ziet Marina hoe ze alles verliest: haar reputatie als dichter gaat teloor, haar man wordt een van de talloze slachtoffers van de Stalinistische moordmachine, haar dochter is naar een onbereikbare plek verbannen en haar zoon vervreemdt zich van haar. In haar totale fysieke en geestelijke marginalisering kiest zij voor de dood. Maar tot op haar laatste dag is zij blijven dichten. Woorden zijn sterker dan wanhoop.
De bedreiging waarover het gaat in Stalker (geïnspireerd door de gelijknamige film van Andrej Tarkovski) is zowel abstracter als concreter dan die in het Tsvetajeva-verhaal. Abstract, omdat we ons bevinden in een landschap dat lijkt op het decor van een boze droom – een gewonde wereld waar de onderdrukkende krachten geen naam en geen benoembare bron hebben, een niemandsland waarin zich een permanente ramp voltrekt en waar de man die er op zoek is naar de Verboden Zone alleen maar vijandschap ondervindt. Concreet, omdat Stalker óók gaat over de kracht en de vertwijfeling van de performer die zijn publiek moet bereiken en moet zien te overtuigen dat zijn grauwe vertelling waarde heeft en een waarheid belichaamt. Woorden scheppen de werkelijkheid.
Het derde deel is een uitsnede uit de film Manifesto (2022) van Russische filmmaker Angie Vinchito. Deze found footage-film is geheel samengesteld uit vaak shockerende video’s die Russische kinderen en tieners op sociale media plaatsten. De mobiele telefoon van de jongeren wordt als een zelfverdediging gebruikt in deze wrede wereld, waardoor ze waarnemers én aanklagers zijn geworden. De film toont zo hoe agressie en onderdrukking ongewild aan deze nieuwe generatie worden doorgegeven.
