Limbo

“Enkele sterke vrouwen in Limbo

Mary en Mary stierven in 1850 en 2018, op dezelfde datum, op de dag af even oud, op dezelfde plek en onder dezelfde gruwelijke omstandigheden: zij werden verkracht, gewurgd en in een greppel achtergelaten. En nu zijn ze hier, waar dat dan ook is. Het lijkt op geen enkele andere plek die ze kennen, maar zijzelf lijken wel vertrouwd veel op zichzelf. Uit een luidsprekertje klinkt een stem: er is sprake van een administratieve fout. Dezelfde dood is per abuis tweemaal uitgereikt. De stem spoort Mary en Mary aan hun tweelingschap nader uit te pluizen.

Er zijn ook anderen vrouwen, vrouwen wier dood samenhing met het feit dat ze vrouwen zijn. Wij stellen aan u voor, personages uit Limbo, opkomend of in elk geval vlakbij:

Ophelia – personages uit Hamlet van William Shakespeare, geboren in +/- 1600 en tot op de dag van vandaag aanwezig in toneel, film en beeldende kunst. Haar naam komt uit het Oudgrieks waarin het help betekent. In Hamlet verschijnt ze vijfmaal met tekst, de laatste twee keer is ze krankzinnig en spreekt ze in raadsels en zingt liedjes. Aangenomen wordt dat ze gek is geworden vanwege de moord op haar vader Polonius door het object van haar liefde prins Hamlet. Na haar begrafenis – waarbij de koster suggereert dat zij uit eigen keus verdronken is – en Hamlet en haar broer Laertes wedijveren om wie het meest van haar hield (Hamlet: meer dan 40.000 broers zouden kunnen!) wordt zij niet meer genoemd.

4 Johanna’s – De Amsterdamse anarchist, socialist en antimilitarist Domela Nieuwenhuis trouwde viermaal met een Johanna. In 1870 huwde hij Johanna Lulofs (1847-1872) met wie hij twee zoons kreeg. Zij stierf in het kraambed. In 1874 met Johanna Adriana Verhagen (1842-1877) met wie hij twee dochters kreeg en een zoontje dat jong overleed. Ze stierf in het kraambed. Hij hertrouwde in 1880 met Johanna Frederika Schingen Hagen (1843-1884) met wie hij een zoon kreeg. Ook zij stierf in het kraambed. In 1891 hertrouwde hij met Johanna Egberta Godthelp (1863-1933) en kreeg met haar nog een dochter en twee zoons. Als enige van de vier Johanna’s die hij huwde stierf zij niet aan de gevolgen van een bevalling.

Jeanne d’Arc, bijgenaamd de maagd van Orleans (1412 – 1431) speelde een cruciale rol in de honderdjarige oorlog tegen Engeland. Ze was een boerenmeisje dat op haar dertiende voor het eerst de stem van God hoorde. Hij droeg haar op het beleg van Orleans te breken. Als inspirator of aanvoerder speelde zij een rol in cruciale militaire bewegingen. Ze werd gevangen genomen en ondernam verschillende ontsnappingspogingen (waaronder een sprong van 21 meter hoog). In een proces van maanden en 56 zittingen werd ze ondervraagd door rechters, theologen, militaire en kerkelijke gezagsdragers.. Ze droeg mannenkleren om de kans op verkrachting te verkleinen, maar juist haar mannelijke kleding gaf de doorslag: ze werd veroordeeld tot de brandstapel. Er mocht niets overblijven dat als reliek kon dienen. Haar as werd in de Seine gegooid. In 1456 werd het proces herzien. Jeanne d’Arc werd martelares. In 1909 werd ze zalig verklaard en in 1920 heilig.

Bernadette Soubirous was een ongeletterd meisje met een zwakke gezondheid, uit een arm gezin. Ze kreeg op haar veertiende tijdens het sprokkelen van hout voor het eerste een visioen van Maria. Ze werd aanvankelijk niet geloofd, maar wel trokken steeds meer mensen met haar mee om getuige te zijn van haar extase. De bron in Lourdes, aanvankelijk niet veel meer dan een modderig stroompje, is uitgegroeid tot een bekend bedevaartsoord.. Bernadette stierf in 1879, 35 jaar oud, en zou op haar sterfbed nog eenmaal een visioen hebben gehad. Ze werd begraven in Nevers en toen ze daar in 1909 werd opgegraven bleek haar lichaam volledig in takt. Tot op de dag vandaag kan men haar gave lichaam in een glazen kist bekijken in de kathedraal van Nevers. Bernadette Soubirous werd in 1925 zalig verklaard en acht jaar later heilig.

Virginia Woolf (1882-1941) was een van de belangrijkste Britse schrijvers van de twintigste eeuw. Naast auteur van experimentele romans en essayist was ze uitgever, literatuurcriticus en feminist. Virginia Woolf was een originele en vernieuwende schrijver en een van de grote voortrekkers van het modernisme. Drie grote thema’s bepalen het werk van Woolf: genderverhoudingen, sociale klasse en de gevolgen van oorlog. Woolf behoorde tot de Bloomsbury Groep. Ze vocht heel haar leven tegen manisch-depressieve psychoses. Ze had een zeer hechte band met haar zuster Vanessa Bell met wie zij dagelijks correspondeerde. Haar huwelijk was onconventioneel en open. Het gaf ruimte aan andere verhoudingen waaronder die met Vita Sackville West, aan wie zij Orlando, een biografie opdroeg. In 1941 maakte ze een einde aan haar leven door de rivier de Ouse in te gaan met haar zakken vol stenen. De laatste zin van de afscheidsbrief aan haar man waarin ze schrijft dat ze bang is om gek te worden luidt: I dont think two people could have been happier than we have been. 

Rosalind Franklin werd op 25 juli 1920 geboren in Londen. Ze besloot op haar vijftiende dat ze wetenschapper wilde worden. Haar vader zag dat niet zitten. Hij vond het niet gepast dat vrouwen hoger onderwijs volgden. Dat Franklin toch kon gaan studeren aan de Universiteit van Cambridge kwam mede doordat een tante bereid was de studie te betalen. In 1941 studeerde ze af in de natuurwetenschappen, specialisatie fysische chemie. Ze promoveerde in 1945 op de poreusheid van steenkool. Ze studeerde drie jaar in Parijs en keerde terug naar de UK als onderzoeker op het gebied van moleculaire röntgendiffractie. Ze werkte, evenals concurrerende onderzoekers Watson en Crick, aan het in kaart brengen van de structuur van DNA. Watson, Crick en Franklin kwamen tot vergelijkbare conclusies, maar Watson publiceerde eerder en kreeg daarmee de eer. Wat Franklin nooit geweten heeft, was dat dankzij haar röntgenfoto’s haar concurrenten de dubbele helix ontdekten: een collega die haar haar positie misgunde had de foto’s aan Watson laten zien. Franklin stierf op 37 jarige leeftijd aan eierstokkanker, vermoedelijk het gevolg van haar werk met röntgenstraling. Hoewel Watson toegaf dat hij zonder haar werk niet tot zijn ontdekking zou zijn gekomen, kreeg Franklin niet de erkenning die ze verdient.

Janis Joplin Amerikaanse zangers, geboren in 1943, blueszangers, een van de grote publiekstrekkers op woodstock in 1969. Ze raakte verslaafd aan drank en harddrugs en overleed op 27-jarige leeftijd aan een overdosis heroïne.

Amy Winehouse Britse zangers geboren in 1983, jazz en soulzangers, met een uniek stemgeluid. Ze werd in korte tijd wereldberoemd. Ze worstelde met verslavingen en verpestte optredens door zo high of dronken te zijn dat ze niet wist waar ze was. Ze overleed op 27-jarige leeftijd aan een alcoholvergiftiging.„